هود شیمی محفظه ای تهویه شده است که در آن گازها، بخارات و دود گرفته شده و از محل کار خارج می شود. یک فن که در بالای ساختمان آزمایشگاه قرار دارد، هوا و آلاینده های موجود در هوا را از طریق مجرای متصل می کشد و آنها را به اتمسفر تخلیه می کند.

هود معمولی که در آزمایشگاه‌های دانشگاه پرینستون یافت می‌شود به یک ارسی جلویی متحرک و یک بافل داخلی مجهز است.

هود شیمی چگونه کار می کند؟

به‌طور ویژه برای محافظت از کاربران در برابر بخارات سمی، گازها و مواد شیمیایی خطرناک طراحی شده است. عملکرد اصلی هود شیمی بر اصول تهویه مناسب و کنترل جریان هوا استوار است.

1. جریان هوا:
هود شیمی هوا را از طریق یک جریان کنترل‌شده وارد محفظه خود می‌کند و بخارات، گازها و ذرات معلق را از محیط کاری دور می‌کند. این جریان هوا معمولاً از جلو به عقب هود حرکت کرده و آلاینده‌ها را با خود به سمت فیلترها یا سیستم خروجی هدایت می‌کند.

2. فیلتر کردن و تخلیه:
برخی از هودهای شیمی مجهز به فیلترهایی مانند فیلترهای HEPA یا زغال فعال هستند که بخارات و ذرات خطرناک را قبل از خروج از ساختمان تصفیه می‌کنند. در صورتی که هود به سیستم تهویه عمومی وصل باشد، آلودگی‌ها مستقیماً به بیرون از ساختمان هدایت می‌شوند.

3. سیستم‌های کنترل و هشدار:
بسیاری از هودهای شیمی دارای سیستم‌های کنترل و نظارت هستند که جریان هوا، فشار و عملکرد کلی دستگاه را بررسی می‌کنند. در صورت بروز هرگونه ناهنجاری، هشدارهای صوتی یا تصویری فعال می‌شوند تا کاربر را مطلع سازند.

4. درب یا شیشه محافظ:
هود شیمی با داشتن یک درب شفاف یا شیشه محافظ، کاربران را از تماس مستقیم با بخارات و ذرات محافظت می‌کند و همچنین امکان مشاهده و دسترسی آسان به فضای داخلی را فراهم می‌آورد.

5. جریان هوا لامینار:
طراحی برخی از هودهای شیمیایی بر اساس جریان هوای لامینار است که با ایجاد یک جریان هوای یکنواخت و آرام از تلاطم و بازگشت بخارات جلوگیری می‌کند.

در مجموع، هود شیمی برای اطمینان از ایمنی کاربران، جلوگیری از آلودگی متقابل و حفظ محیط کاری ایمن و پاکیزه در آزمایشگاه‌ها و محیط‌های صنعتی استفاده می‌شود. این دستگاه به‌طور مؤثری احتمال مواجهه با مواد شیمیایی خطرناک را کاهش می‌دهد.

انواع هود شیمی

هودهای شیمی تنوع زیادی دارند و هر یک برای پاسخ به نیازهای خاص در محیط‌های آزمایشگاهی طراحی شده‌اند.

1. هود شیمی کانال‌دار (Ducted Fume Hood):
– این نوع هودها بخارات و گازها را به سیستم تهویه ساختمان انتقال می‌دهند و به بیرون از محیط داخلی هدایت می‌کنند. آن‌ها برای مواد شیمیایی خطرناک و بخارات سمی که نیاز به تخلیه کامل دارند، مناسب هستند.

2. هود شیمی بدون کانال (Ductless Fume Hood):
– این هودها بخارات و گازها را از طریق فیلترهای داخلی، مانند فیلترهای زغال فعال و HEPA، تصفیه می‌کنند و سپس هوای تمیز را به محیط برمی‌گردانند. آن‌ها برای کار با مواد شیمیایی کم‌خطر که امکان فیلتر شدن وجود دارد، مناسب‌اند.

3. هود شیمی میکروکامپیوتر (Microbiological Safety Cabinet):
– این نوع هودها به‌طور معمول در آزمایشگاه‌های بیولوژیکی استفاده می‌شوند و همزمان از کاربر و نمونه محافظت می‌کنند. جریان هوای لامینار و فیلترهای HEPA برای حذف ذرات و میکروارگانیسم‌ها ایفای نقش می‌کنند.

4. هود شیمی انفجاری (Perchloric Acid Hood):
– طراحی شده برای کار با اسید پرکلریک و دیگر مواد شیمیایی که می‌توانند در صورت تجمیع بخارات خطرناک انفجار ایجاد کنند. این هودها دارای سیستم‌های تمیزکننده بخارات به‌صورت خودکار هستند.

5. هودهای شیمی رومیزی (Benchtop Hoods):
– برای استفاده در فضاهای کوچک و روی میزهای کار ساخته شده‌اند. این هودها ممکن است به صورت کانال‌دار یا بدون کانال باشند و برای آزمایش‌های محدود مورد استفاده قرار می‌گیرند.

6. هود شیمی آموزشی (Educational Hoods):
– در محیط‌های آموزشی و دانشگاهی استفاده می‌شوند و ممکن است ویژگی‌های ایمنی و شفافیت بیشتری داشته باشند تا دانشجویان بهتر بتوانند فرآیندهای داخل هود را مشاهده کنند.

هر کدام از این هودها با توجه به نیازهای خاص محیط کاری انتخاب می‌شوند. عوامل تعیین‌کننده شامل نوع و مقدار مواد شیمیایی استفاده‌شده، میزان بخارات تولیدی، فضای موجود و نیاز به حفظ ایمنی کاربران و محیط است.

ادامه

شکاف‌ها و بافل‌های داخل هود شیمی هوا را هدایت می‌کنند و در بسیاری از هودها می‌توان آن‌ها را تنظیم کرد تا یکنواخت‌ترین جریان را ایجاد کند. مهم است که از مسدود شدن بافل ها توسط ذخیره سازی بیش از حد مواد یا تجهیزات جلوگیری شود، زیرا این امر به طور قابل توجهی بر مسیر لوله داخل هود و در نتیجه راندمان جذب هود تأثیر می گذارد.

قاب اریب شده اطراف صفحه هود که ایرفویل نامیده می شود، با حذف منحنی های تیز برای کاهش تلاطم، امکان جریان یکنواخت هوا به داخل هود شیمی را فراهم می کند.

حجم ثابت – جایی که خروجی لوله یا مقدار هوای کشیده شده از داخل کاپوت ثابت است. در این پیکربندی، هنگامی که ارسی پایین می‌آید و سطح مقطع دهانه هود شیمی کاهش می‌یابد، سرعت جریان هوا (سرعت چهره) از طریق هود به نسبت افزایش می‌یابد. بنابراین، سرعت هوا در صفحه هود با پایین آمدن ارسی افزایش می یابد.

حجم هوای متغیر –

جایی که خروجی لوله یا مقدار هوای کشیده شده. از داخل کاپوت با بالا رفتن یا پایین آمدن ارسی. به منظور حفظ سرعت ثابت صورت متفاوت است. بنابراین. هنگامی که ارسی پایین می آید. و سطح مقطع دهانه هود شیمی کاهش می یابد. سرعت جریان هوا (سرعت چهره) از طریق هود ثابت می ماند. و حجم کل هوای تخلیه شده را کاهش می دهد.